آینده‌پژوهی یک فرارشته است که در پی بهبود توانایی پیش‌بینی و خلق تغییرات در حوزه‌های مختلف (عملی، فناوری، زیست‌محیطی، اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی) در سطوح مختلف (فردی، سازمانی، اجتماعی، جهانی، کیهانی) با استفاده از تخصص‌های گوناگون (نظریه‌ها و روش‌های آینده‌نگری) است.
شکل‌گیری آینده‌نگری استراتژیک، پاسخ مناسبی برای رهبران و متفکران چندرشته‌ای و آینده‌نگر است. بزرگ‌ترین چالش امروز، پیش‌بینی، خلق و مدیریت تغییرات در دنیایی مملوء از فناوری‌های جهانی است که آهنگ سرعت بالایی در تغییرات دارند. ایجاد فرهنگ‌های گروهی و سازمانی با قابلیت آینده‌نگری، ارزش اجتماعی فراوانی ایجاد خواهد کرد.
تا کنون دانشگاه‌های جهان رشته‌های فراوانی در آموزش تخصص‌های اولیه و ثانویه آینده‌پژوهی پایه‌گذاری کرده‌اند و در مقطع ارشد و دکتری آینده‌پژوهی، پایان‌نامه‌های بسیاری با تمرکز بر تخصص‌های اولیه، ثانویه یا دیگر تخصص‌های آینده‌پژوهی بر حسب شغل یا علاقه‌ی محققین تدوین شده است. برخی تخصص‌های اولیه عبارت‌اند از پیش‌بینی و مدل‌سازی، آینده‌نگری استراتژیک، مطالعه‌ی پدیده‌های نوظهور. در تخصص‌های ثانویه به موضوعاتی از قبیل ارزیابی ریسک، آینده‌نگری مالی و سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی شهری بلندمدت، مطالعات مذهبی با رویکرد اعتقادات آینده پرداخته می‌شود.
در این جا به معرفی برخی از رشته‌ها و دانشگاه‌ها در سطح جهان می‌پردازیم که دوره‌های تخصصی اولیه را در رشته‌ی آینده‌پژوهی در مقاطع تحصیلات تکمیلی ارائه می‌دهند.
دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری در سطح جهان (انگلیسی زبان)
۱٫ استرالیا
دانشگاه تکنولوژی Swinburne ، دانشکده تحصیلات تکمیلی کارآفرینی. ارشد آینده‌نگری استراتژیک (مدیریت کسب‌وکار)
در معرفی این رشته آمده است:
دوره‌ی ارشد آینده‌نگری۱ استراتژیک، به ارائه‌ی مبانی منطقی برای به‌کارگیری موفق آینده‌نگری استراتژیک در بسیاری از حوزه‌ها می‌پردازد. دانشجویان در این دوره‌ها در حوزه‌ی آینده‌پژوهی و آینده‌نگری عملی دانش لازم را کسب نموده و گستره‌ای از گزینه‌های اجرا و به کارگیری آن را فرا می‌گیرند
ساختار درسی
برنامه‌ی درسی ارشد آینده‌نگری استراتژیک ترکیبی از مدرک تحصیلات تکمیلی مطالعات مدیریتی همراه با گواهینامه فارغ‌التحصیلی آینده‌نگری استراتژیک است
واحدهای درسی (اجباری و اختیاری) عبارتند از:
- اقتصاد مدیریتی
- خلاقیت و نوآوری
- مدیریت در جهان پیچیده
- رهبری
- روش‌ها و دانش آینده‌نگری
- طراحی برای تغییر
- رهبری هدفدار در زمان عدم قطعیت
- چالش‌های عصری
- توانمدسازی نوآوری در قرن ۲۱
(برای اطلاع بیشتر در مورد اهداف و مواد مورد تدریس در هر یک از واحدهای درسی به لینک ابتدایی مراجعه کنید)
۲٫ کانادا
دانشکده هنر و طراحی Ontario ، مدرک ارشد طراحی (MDes) در نوآوری و آینده‌نگری استراتژیک.
مدرک ارشد طراحی نوآوری و آینده‌نگری استراتژیک به تعلیم رهبران در نوآوری اجتماعی می‌پردازد. دانشجویان ترغیب می‌شوند تا نوآوری‌های استراتژیک را توسعه داده و ارزش پایدار زیست‌محیطی و اقتصادی ایجاد کنند، و به موضوعات دشوار اجتماعی بپردازند که به حوزه‌ی مورد علاقه‌ی آن‌ها در بخش‌های عمومی و خصوصی مرتبط باشد. این برنامه دانشجویان را قادر می‌سازد تا
- شیوه‌های جدید سازمان، خلاقیت، و تولید را کشف کرده و بیازمایند
- کارکردها و راه‌حل‌های استراتژیک، نوآورانه و پیش‌نگرانه را در کسب‌وکار، نوآوری سیاست‌گذاری، سازمان‌ها، تغییرات زیرساختی توسعه دهند
- از طریق مطالعه‌ی نظریه‌ی سیستم‌ها و تحلیل سیستم‌های مربوطه از قبیل سازمان‌های زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، مشکلات پیچیده را هدایت کنند
- حساسیت اخلاقی را توسعه دهند و از این راه به ترویج پاسخ‌هایی برای موضوعات پیچیده‌ی جهانی بپردازند که به لحاظ منطقی و زیست‌محیطی معقول هستند.
۳٫ دانمارک
دانشگاه Aarhus ، دانشکده علوم اجتماعی و کسب‌وکار، مقطع دکتری در آینده‌نگری شرکتی
این دوره در مقطع دکتری، سه ساله بوده به دانشجویان دکترا شهریه و حقوقی در حد هزینه زندگی را پرداخت می‌کند.
۴٫ فنلاند
دانشگاه اقتصاد Turku و آکادمی آینده‌پژوهی فنلاند. ارشد و دکتری آینده‌پژوهی
این دانشگاه در رشته‌های مربوط به حوزه‌ی کسب‌وکار شهرت داشته و به تربیت فارغ‌التحصیلانی می‌پردازد که رهبران و متخصصان کارآفرین، نوآور برای آینده هستند که می‌توانند در شرایط بین‌المللی کار کنند.
۵٫ آفریقای جنوبی
دانشگاه Stellenboch ، ارشد و دکتری آینده‌پژوهی
این دانشگاه دوره‌ی دکتری آینده‌پژوهی خود را این‌گونه معرفی می‌کند:
این دوره در نظر دارد به تربیت متخصصان آینده‌پژوهی و تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزان استراتژیک بپردازد که می‌خواهند با پژوهش‌های عمیق در راستای ایجاد آینده‌ی مطلوب متمایز شوند. این تنها دوره‌ی مقطع دکتری آینده‌پژوهی در آفریقا است که مدرکی بین‌المللی ارائه داده و دانشجویان کمک می‌کند تا با کسب مدرکی که مورد تأیید انجمن برنامه‌ی دکترای اروپا در مدیریت و کسب‌وکار است به شناسایی مشکلات در محیط کسب‌وکار خود پرداخته و جایگاه‌های ارشدی در دولت، بخش عمومی، بخش خصوصی، موسسات مالی و سازمان‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی کسب کنند یا به تدریس این رشته در سایر دانشگاه‌ها بپردازند.
۶٫ تایوان
دانشگاه Tamkang . مؤسسه‌ی آینده‌پژوهی. ارشد آینده‌پژوهی
در معرفی این موسسه این گونه ذکر شده است:
این موسسه در سال ۲۰۰۲ تأسیس شده در نظر دارد تا رشته‌های متنوع را با هم ادغام کرده تا کلان‌روند “انقلاب آموزشی” را محقق سازد. دانشجویان با رویکرد آینده و دوربرد آموزش می‌بینند تا به رهبرانی با بصیرت و چشم‌انداز برای آینده تبدیل شوند.
۷٫ آمریکا
۷-۱دانشگاه هنر کالیفرنیا، MBA در آینده‌نگری استراتژیک
این دوره‌ی دوساله بر اساس برنامه‌ی درسی دوره‌ی ام‌بی‌ای در طراحی استراتژی تدوین شده است و دروس زیر را دربر می‌گیرد:
- مطالعات نوآوری
- مدیریت و حسابرسی مالی
- اقتصاد مدیریتی
- کارگاه بینش بازار
- طراحی برای رهبری
- روش‌های آینده‌نگری استراتژیک
- کارآفرینی اجتماعی
- کارگاه آینده‌نگری استراتژیک
- عملیات‌ها و سیستم‌ها
- تجزیه و تحلیل آینده‌نگری
- کارگاه ریسک آینده‌نگری
- مدیریت استراتژیک
- کارگاه توسعه‌ی پایدار
۱-۷ دانشگاه هاوایی مرکز آینده‌پژوهی هاوایی، ارشد آینده‌های بدیل (علوم سیاسی)
مدرک ارشد آینده‌های بدیل مناسب دانشجویانی است که از دیدگاه علوم سیاسی وارد پژوهش‌های آینده‌نگری شده‌اند و دو تا سه سال تحصیلی به طول می‌انجامد و شامل دروس زیر است
- سیاست آینده (معرفی آینده‌پژوهی سیاسی، تصاویر غالب از آینده در زمان حاضر، نظریه‌های ثبات اجتماعی و تغییر، روش‌های پیش‌بینی تغییرات و ثبات اجتماعی، تحلیل مسائل نوظهور، روش‌های طراحی سیستم‌های اجتماعی مرجح)
- آینده‌ی سیستم‌های سیاسی ( با هدف آموزش طراحی سیستم‌های جدید حکومتی، شامل سه بخش ۱٫ بررسی برخی از نظریات پایه در مورد آینده‌پژوهی سیاسی و طراحی سیستم‌های سیاسی ۲٫ تحلیل شش معضل اصلی در حکومت‌های فعلی ۳٫ بررسی کاربرد طراحی حکومتی به انتخاب دانشجویان
- روش‌ها (روش‌های آینده‌پژوهی و کاربرد آن‌ها در دنیای واقعی)
- سمینار در سیاست‌گذاری عمومی
۲-۷ دانشگاه هیوستون، دانشکده تکنولوژی، ارشد آینده‌نگری
این دوره بر پیش‌بینی و برنامه‌ریزی تغییرات ناپیوسته و تحولی تمرکز داشته و به تحلیل تغییرات سریع در محیط خارجی و استفاده از تفکر سیستمی در جهت افزایش فرصت‌ها جهت رسیدن به آینده‌های مرجح می‌پردازد و شامل دروس اصلی زیر است
- مقدمه‌ای بر آینده‌نگری
- پژوهش آینده‌نگری
- تفکر سیستمی
- آینده‌های جهانی
در آینده به معرفی سایر دانشگاه‌ها و برنامه‌های درسی آن‌ها در رشته‌ی آینده‌پژوهی می‌پردازیم که به زبان‌های غیر انگلیسی ارائه می‌گردند
ارسال نظر برای این پست بسته است.