یکی از قویترین و مناسبترین روشهای تجزیه و تحلیل در تحقیقات علوم رفتاری و علوم اجتماعی، تجزیه و تحلیل چند متغیره است. زیرا ماهیت این گونه موضوعات، چندمتغیره بوده و نمیتوان آنها را با شیوه دومتغیری (که هر بار تنها یک متغیر مستقل با یک متغیر وابسته در نظر گرفته میشود) حل نمود. تجزیه و تحلیل چند متغیره به یک سری روشهای تجزیه و تحلیل اطلاق می شود که ویژگی اصلی آنها، تجزیه و تحلیل همزمان K متغیر مستقل و N متغیر وابسته است.
تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس یا مدل سازی علّی یا مدل معادلات ساختاری یکی از اصلیترین روشهای تجزیه و تحلیل ساختارهای دادههای پیچیده است.
مدل یابی معادلات ساختاری(SEM ) دارای دو نوع نسلLISREL و PLS میباشد.LISREL که به عنوان نسل اول مدل معادلات ساختاری شناخته شده است، در مواردی که حجم نمونه بالا و متغیرها حالت نرمال دارند و برای محقق، مدل اندازهگیری (روابط بین متغیرهای مکنون و متغیرهای مشاهده گر) نسبت به مدل ساختاری (روابط بین متغیرهای مکنون) اهمیت بیشتری دارد، کاربرد دارد. با توجه به ملاحظاتی که LISREL دارد، امروزه نسل دوم مدل یابی معادلات ساختاری به نام PLSرا می توان در شرایطی که حجم نمونه کم بوده و متغیرها حالت نرمال ندارند و مدل ساختاری نسبت به مدل اندازهگیری اهمیت بیشتری دارد، به کار برد. یکی از مهمترین تفاوتهای عمده بین مدلهای LISREL و PLS در Formative vs. Reflective Indicators می باشد .
شاخصهای Reflective که تنها در مدلهای LISREL بهکار میروند؛ در برگیرنده رگرسیونهای ساده زیادی هستند که برای تخمین نیازمند نمونه زیاد هستند، در حالی که شاخصهای Formative که در مدلهای PLS بهکار میروند؛ در برگیرنده تنها یک رگرسیون چندگانه است که برای تخمین نسبت به مدلهای LISREL نیاز به نمونه کمتری دارند.
مدلهای PLS هم میتواند شامل شاخصهای Formative و Reflective باشد که این موضوع باعث توانمندی این مدلها در تخمین هر مدلی با هر مشخصاتی میشود.
البته باید این موضوع را افزود که مدلهای PLS بر ساختارهای واریانس مبتنی هستند، در حالی که مدلهای LISREL بر ساختارهای کوواریانس متکی هستند. در مدلهای LISREL به علت اینکه خطاهایی برای تک تک متغیرهای مشاهده گر در نظر گرفته میشود، از جهت تخمین مدلهای اندازه گیری از مدلهای PLS قوی-تر هستند ولی در تخمین مدلهای ساختاری PLS نسبت به LISREL قویتر است. شاخصهای Reflective برای محاسبه بارهای عاملی بهکار میرود در حالی که شاخصهای Formative برای محاسبه اوزان بهکار میرود. نرم افزاری که PLS را اجرای میکند،VisualPLS نام دارد.