پایگاه اینترنتی آینده پژوهی

آینده پژوهی و انواع آینده

14,368

یکی از مشهورترین و شیواترین تعاریف آینده پژوهی را وندل بل ارایه داده است. وی بر این باور است که آینده‌پژوهی در پی شناسایی، ابداع، ارائه، آزمون و ارزیابی آینده‌های ممکن و محتمل است تا بر پایه‌ی ارزش‌های جامعه، آینده‌های مرجّح را انتخاب و برای پی‌ریزی ساخت مطلوب‌ترین آینده، کمک کند. هدف اصلی بل ارایه تعریفی بوده است که تمامی تعاریف موجود را در بربگیرد. بنابراین از این حیث می‌توان توصیف بل را در مقایسه با تعاریف دیگران دارای مزیت دانست. . آینده‌پژوهان، آینده‌های بدیل (آینده‌های ممکن(Possible) و محتمل(Probable) و مرجّح(Preferable)) را می‌کاوند.

یکی از مشهورترین و شیواترین تعاریف آینده‌پژوهی را وندل بل ارائه داده است. وی بر این باور است که آینده‌پژوهی در پی شناسایی، ابداع، ارائه، آزمون و ارزیابی آینده‌های ممکن و محتمل است تا بر پایه‌ی ارزش‌های جامعه، آینده‌های مرجّح را انتخاب و برای پی‌ریزی ساخت مطلوب‌ترین آینده کمک کند.هدف اصلی بل، ارائه تعریفی بوده است که تمامی تعاریف موجود را در بر بگیرد. بنابرایناز این حیث می‌توان توصیف بل را در مقایسه با تعاریف دیگران دارای مزیت دانست.

ایده (تفکیک آینده‌های بدیل به سه دسته یادشده) از سوی آینده‌پژوهان بسیاری  مورد تأکید قرار گرفته است. از نظر آینده‌پژوهان، یک آینده در پیش‌روی بشر قرار ندارد و آینده‌پژوهانبرای مطالعه و ساختن آینده با آینده‌های متفاوتی روبه‌رو هستند.

آینده‌های ممکن:
از دید آینده‌پژوهان، آینده‌های ممکن ناظر به پدیده‌هایی هستند که امکانوقوع دارند. البته این امکان‌پذیری، پدیده‌های مستعد را در بر می‌گیرد. رویدادهایی که از استعداد لازم برای رخ دادن برخوردار باشند. برای کشف آینده‌های ممکن باید وضع موجود را با روش‌هایی جدید و متفاوت بررسی کرد؛ روش‌هاییکه آگاهانه از قید و بند تفکر سنتی، رایج و معمول رهایی یافته باشند و از دیدگاهی کهبرای توده‌ی مردم غیرعادی و حتی ناخوشایند به نظر می‌رسد، به مسایل بنگرند.

آینده‌های محتمل:
هدف از بررسی آینده‌های محتمل، یافتن پاسخی برای این پرسش است که در یک بازه زمانی معین و با توجه به مقتضیاتی ویژه، محتمل‌ترین آینده برای دیده‌ای خاص چه خواهد بود؟ به عبارت دیگر، اگر اوضاع به همین منوال ادامه یابد، محتمل‌ترین آینده برای پدیده‌ای خاص چه خواهد بود؟ آینده‌های محتمل، آینده‌پژوهان را به مطالعه‌ی شرایط موجود فرا می‌خوانند تا پیش‌بینی‌های خود را بر آن‌ها استوار سازند و از سویی دیگر نیز به بررسی روندها جهت‌دهی می‌کنند؛ روندهایی که از گذشته تا حال ادامه یافته‌اند.

آینده‌های مرجّح:
تافلر بر این باور است که آینده‌پژوهان می‌کوشند با کاوش رؤیاپردازانه‌ی آینده‌های ممکن، بررسی نظام‌یافته آینده‌های محتمل و ارزش‌یابی اخلاقی آینده‌های مرجّح، انگاره‌هایی نو و بدیل از آینده بیافرینند. بنابراین آینده‌های مرجّح دربردارنده‌ی رویدادهایی هستند که باید رخ دهند.

آینده مطلوب(Desirable)،
نوع دیگری از آینده است که توسط آینده‌پژوهان مطرح می‌شود. هدف غایی آینده‌پژوهان شکل بخشیدن به آینده‌ای مطلوب برای جامعه است. چشم‌انداز آینده‌پژوهان، برپایی جامعه مطلوب است.

1 نظر
  1. محمد says

    سلام.۱- من تعریف آینده مرجح را نفهمیدم.
    ۲- آینده مطلوب با مرجح چه تفاوت هایی دارند؟
    سپاس

نظر دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نمی‌شود.